خودزنی دختران در مدرسه در سال های اخیر در بین نوجوانان 14 تا 16 سال شیوع زیادی پیدا کرده است. این گونه رفتارها، می‌تواند ناشی از دلایل خانوادگی یا فشارهای اجتماعی باشد. در واقع آن‌ها با آسیب رساندن به خود، به نوعی اعتراض می‌کنند و چون توانایی اعتراض به خانواده یا اجتماع را ندارند، خودشان را هدف قرار می‌دهند. دلایل روانشناختی و اجتماعی مختلفی برای توجیه این مسئله وجود دارد که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت.
خودزنی دختران در مدرسه
دختران در سنین نوجوانی به لحاظ اجتماعی و خانوادگی شرایط سختی دارند. ممکن است نتوانند با این شرایط کنار بیایند و برای حل مشکلات خود، توانایی کافی را نداشته باشند. به همین دلیل با آسیب رساندن به خود به نوعی اعتراض می‌کنند و به لحاظ هیجانی، خودشان را تخلیه می‌کنند. البته دلایل مختلفی از دیدگاه های روانشناسی و جامعه شناسی وجود دارد که درباره آن صحبت خواهیم کرد.
تعریف خودزنی
خودزنی، رفتاری عمدی است که به طور مستقیم به بدن فرد آسیب می‌زند و به صدمه دیدن بافت‌های بدن یا حتی قطع عضو منجر می شود. اغلب هدف از این کار را، خلاص شدن از شر احساس یا موقعیت فلاکت بار یا درمانده کننده برای چند دقیقه عنوان می‌کنند .
گاهی خودزنی بعد پیچیده تری دارد. مثلا موارد زیادی از بیماران اعلام کرده اند که مجروح کردن خود و دیدن زخم و خون برایشان لذت‌بخش است و دردهایشان را آرام می‌کند. برخی هم آن را نوعی ابزار برای انتقام از آشنایان، تهدید و ایجاد حس ترس و یا القای حس گناه در آن‌ها می‌دانند.
شایع‌ترین نوع خودزنی دختران در مدرسه
شایع‌ترین این آسیب‌ها عبارتند از
سوزاندن
سوزاندن خود با شئ داغ و یا توسط مالش و اصطکاک یک شئ روی بدن مثل کشیدن پاک کن روی پوست.
بریدن یا خراش انداختن روی بدن
بریدن خود با هر نوع جسم تیز مثل چاقو، سوزن، تیغ و یا ناخن. این موارد معمولا روی بازو، پاها و جلوی بدن صورت می‌گیرد.
سوراخ کردن
تماس زیاد برای سوراخ کردن پوست توسط وسایل نوک تیز مثل سوزن. این کار را بیشتر برای کم کردن استرس و یا لذت بردن از درد انجام می‌دهند.
ضربه زدن به خود با چکش و یا دیگر اشیا
برای مثال شکستن استخوان‌ها، مشت زدن به خود و یا کوبیدن سر خود به دیوار را می‌توان نمونه‌هایی از این موارد دانست. افراد مبتلا به اوتیسم و درافراد کند ذهن بیشتر از بقیه دیده شده است.
چه عواملی باعث خودزنی دختران در مدرسه می‌شود؟
عوامل خطرساز
-تجاوز یا سایر سوءرفتارها در خانه در دوره کودکی
-اوتیسم
-سوءاستفاده جنسی یا احساسی در دوران کودکی
-اختلال استرس پس از سانحه
-زندانی شدن
-عقب ماندگی ذهنی
-شرایط اجتماعی ناخوشایند
-عوامل فیزیکی نامناسب
عوامل کمک کننده به خودزنی دختران در مدرسه
-کمبود مسائل بهداشتی
-محرومیت‌های عاطفی در دوران کودکی
-مشکلات مالی واجتماعی
-سابقه مشکلات خانوادگی
عوامل تسریع کننده
اتفاقات استرس‌زا زندگی مثل تهدید یا طرد شدن از طرف اعضای خانواده.
عوامل روانی
ممکن است خودزنی نشانه اختلالات روانی زیر باشد.
*اختلالات اضطرابی (مخصوصا اختلال وسواسی جبری)
*افسردگی عمده
*اختلالات شخصیت (به ویژه اختلال شخصیت مرزی)
*اختلال دوقطبی
*شیزوفرنی اختلالات همراه
-اختلالات خوردن(بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی)
-اختلال شخصیت مرزی(شایع ترین)
-مصرف مواد(الکلیسم یا سوءمصرف دارو)
-افسردگی
-اختلال استرس پس از سانحه
-اختلال شخصیت ضد اجتماعی
نشانه‌های هشدار دهنده خودزنی دختران در مدرسه
نشانه های افرادی که احتمال خودزنی دارند عبارت است از
*اعتماد به نفس پایین
*دشواری در مدیریت احساسات
*پوشیدن شلوار و آستین‌های بلند در هوای گرم
*عملکرد ضعیف در محیط مدرسه یا خانه
*وجود فندک، تیغ و یا اشیای نوک تیز در میان لوازم کسی که انتظار داشتن این وسایل را از او ندارید
*مشکلات در روابط
هدف از خودزنی دختران در مدرسه چیست
معمولا فرد زمانی خودزنی می کند که با فشار احساسات یا احساسات آزاردهنده مواجه می‌شود. همچنین فرد زمانی که قصد دارد سرکشی و نافرمانی اش از ارزش های والدین را نشان دهد تا هویت فردی اش را ابراز کند این عمل را انجام می‌دهد. افرادی که به خودزنی روی می‌آورند ممکن است خودزنی را راهی برای رسیدن به اهداف زیر بدانند.
-وسیله ای برای مدیریت و کنترل درد برخلاف دردی که از طریق سوء رفتار جسمی یا جنسی و یا ضربات روحی تجربه شده است.
-کمک خواستن به طور غیرمستقیم یا جلب توجه دیگران برای کمک
-تسکین موقت احساسات شدید، فشار یا اضطراب
-ساختن راهی برای وارد شدن به بی حسی عاطفی (نوعی بیهوش کردن که به فرد اجازه زخمی کردن خود بدون احساس درد را می دهد).
-تلاش برای تحت تاثیر قرار دادن و مدیریت بر دیگران
-تلاش برای اینکه مرکز توجه باشند
-تلاش برای ایجاد احساس گناه در اطرافیان
-ممکن است نوعی از تنفر فرد نسبت به خودش باشد.
سخن آخر
بعضی از افرادی که خودزنی می کنند، قصد دارند خودشان را به خاطر داشتن احساسات قدرتمندی که در کودکی اجازه بروزشان را نداشته اند، تنبیه کنند. به علاوه ممکن است خودشان را به دلیل بد بودن یا نالایق بودن تنبیه کنند. البته بهتر است بدانید که این احساسات نتیجه بدرفتاری با آن‌ها و اعتقاد به این است که آن‌ها شایسته این بدرفتاری نبوده اند.
سوالات متداول درباره خودزنی دختران در مدرسه
-والدین چه نقشی در پیشگیری از خودزنی می توانند داشته باشند؟
والدین با آموزش مهارت های اعتماد به نفش، حل مسئله، مدیریت استرس و صحبت درباره برطرف کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط مثبت، به نوجوان خود کمک و از آن ها در مقابل این خطر جدی مراقبت کنند.
