کم کم اینترنت سراسر کشور به حالت عادی بازمی‌گردد اما ترکش‌های این اتفاق همچنان برای کسب‌وکارها و سایت‌های اینترنتی باقی مانده است. جدا از مشکلاتی که برای توسعه‌دهندگان پیش آمده و یا ریسک سرمایه‌گذاری‌هایی در کسب‌وکارهای اینترنتی که حالا به شدت بالا رفته، باید به نکته دیگری نیز اشاره داشت که مستقیما با رتبه و محتوای سایتها در ارتباط است.
سایت‌هایی که مدتها در نبردهایی همچون داشتن رتبه در نزد گوگل و آمدن در صفحه یک جستجوی کاربران گوگل بودند، در این ایام از دور این نبرد خارج شده و حالا با وصل شدن اینترنت می‌توانند به تدریج باز به فکر این رقابت بیفتند. مطمئنا می‌دانید سئو، مسائل پیچیده و به روزی را در برمی‌گیرد که ایندکس شدن توسط گوگل و پدیدار شدن در عبارات جستجوی مخاطبین و ارائه محتوای مورد انتظار کاربران و... تنها بخشی از آن را در برمی‌گیرد.
زمانی برای سقوط سایتها
در روزهای قطعی اینترنت، ایندکس یا همان خوانده شدن سایتها توسط گوگل با چالشی جدی مواجه شده، سایت‌هایی که داخل و یا خارج کشور هاست شده بودند، عملا ورودی گوگلی از سوی جمعیت انبوه کاربران داخلی نداشتند چرا که این موتور جستجو در سراسر ایران قطع بود. ورودی‌های گوگل از سوی جمعیت اندک متصل به اینترنت داخل مرزهای ایران و یا ایرانی‌‌های خارج‌نشین صورت می‌گرفت که سهم بسیار ناچیزی بود.
در واقع با نبود گوگل کسب‌وکارها بخش زیادی از ورودی خود را از دست دادند و بسیاری از سرویس‌هایی که با کمک خدمات گوگل به مشتریان خود ارائه می‌کردند را از دست دادند. گوگل در این مدت با جستجویی از سوی کاربران ایرانی روبرو نمی‌شد و طبیعتا با عدم جستجو کلمات و عبارات، امتیاز دهی و رتبه‌بندی به سایت‌های فارسی کاهش یافته است. اگر سایتی متکی به سیگنال‌های لحظه‌ای و زوداثر موج اینترنت بوده، در این روزها افت رتبه زیادی را تجربه کرده اما سایت‌هایی که ساختار و لینک‌های قوی دارند، افت به مراتب کمتری را تجربه کرده‌اند؛ گرچه در هر صورت همه سایتها به نوعی نوسان رتبه غیرطبیعی را برای مدتی خواهند دید.
از آنسو ترافیکی که روی سرورهای داخلی ایجاد شده و با افزایش کاربران و سایتها روی این سرورها، موجب کاهش حجم سرعت لود شدن وبگاه‌های اینترنتی شد؛ امری که «مهدی رودکی» مدیرعامل سایت ایران SEO در گفتگو با دیجیاتو آن را تایید می‌کند و تاکید دارد که این موضوع کند شدن سایتها هم مزید بر علت شده تا امتیاز گوگل بازهم کمتر و کمتر شود: «سرعت لود شدن سایتها یک پارامتر بسیار مهم برای امتیاز دهی گوگل به آنهاست.»
یک ترافیک خیلی سنگین
به گفته رودکی ترافیک سنگین اینترنت داخلی باعث شد که بسیاری از سایتها کند عمل کنند چرا که توان زیرساختی کشور در این رابطه چندان بالا نیست. او در همین رابطه توضیح می‌دهد:
«از سوی شرکت‌های ارائه دهنده سرور، تقریبا پورتی بیشتر از صد مگابیت به سایتها داده نمی‌شود در حالی که در جامعه جهانی پورت یک ترابایتی هم می‌توان پیدا کرد. این موضوع یعنی نهایت سرعت سرورها هم کند خواهد بود و سایتها باید انتخاب می‌کردند که در این راه کند شدن قرار بگیرند یا خیر.»
انتخابی که رودکی از آن دم می‌زند یکی از سخت‌ترین دوراهی‌های این روزهای کسب‌وکارهای اینترنتی داخل کشور بود. تصمیم برای رسیدن به پاسخ این پرسش که آیا با توجه به اتفاقات اخیر پیش آمده برای اینترنت، هاست سایت را داخل کشور بگذاریم یا خارج کشور؟ رودکی برای این سوال جواب کاربردی دارد:
«تصمیم برای این مساله خیلی به نوع بیزینس و محتوای سایت مرتبط است. فروشگاه‌های اینترنتی کوچک و بزرگ که مستقیما با مشتری درگیر هستند و ارائه دهندگان خدمات و همچنین سایت‌های خبری باید گزینه داخل کشور را انتخاب می‌کردند ولو اینکه سایت یا خدماتشان کند شود. آنها نباید برای لحظه‌ای مشتری را از دست بدهند و هر طور شده خدمات خودشان را باید به مشتریان عرضه کنند. اما سایت‌های تجاری و بین‌المللی که بیشتر با مشتریان خارجی سر و کار دارند، باید سرورهای خود را روی خارج باقی بگذارند و تنها بخش Mail Service را به داخل کشور هدایت کنند تا بتوانند با مشتریان خود مکاتبه داشته باشند.»
هرچند در هدایت سایت به سرورهای داخل کشور هم اتفاقاتی رخ می‌دهد که به گفته رودکی برخی از آنها به بخش هزینه‌ها مربوط می‌شود و بخشی نیز به نوعی رانت برمی‌گردد: «شرکت‌های ارائه سرور کوچکتر و خصوصی‌تر در زمینه ارائه سرویس به مشتریان خود به مشکلاتی خوردند در حالی که سرورهایی با حمایت نهادهای خاص از همان ابتدا فعال بودند.»
می‌توان شش نوع ورودی ترافیک برای سایتها در نظر گرفت: SMS، ایمیل، ورودی موتورهای جستجو، ترافیک دیفرال، سوشال (از طریق شبکه‌های اجتماعی) و ترافیک دایرکت. به گفته رودکی با اتفاقی که برای اینترنت در این چند روز اخیر رخ داد، راه همه این نوع ورودی‌ها تقریبا بسته شده بود: «بجز راه پیامک یا همان SMS که شاهد سیل ارسال پیامک کسب‌وکارها مبنی بر اطلاع رسانی فعالیت‌شان با وجود قطعی اینترنت بودیم. این پیامک‌ها هم از نظر مارکتینگ در این شرایط حس خوبی را در مشتری ایجاد نمی‌کند. مردم تصور می‌کنند که سایتها مشغول ماهی گرفتن از آب گل آلود هستند که فارغ از درست بودن یا غلط بودن این تفکر، باید تاکید کنم که به جز ترافیک دایرکت، ترافیک درست و صحیح دیگری برای سایتها در روزهای اخیر وجود نداشت اما ورودی دایرکت هم مشکلات خودش را دارد.»
مساله‌ای به نام دامین برندینگ
به گفته رودکی بیش از بیست درصد ورودی سایتها از مساله برند سرچ (Brand Search) حاصل می‌شود که در روزهای قطعی اینترنت به دلیل قطعی گوگل ناممکن بود: «تقریبا همه ما اکثر سایت‌هایی که می‌خواهیم به آنها سر بزنیم را با یک جستجو ساده در گوگل به دست می‌آوریم و آدرس دقیق دامین آنها را حفظ نیستیم.» حفظ نبودن آدرس دامین سایتها یک مساله جدید را در مارکتینگ ایران باز می‌کند که به باور رودکی تبدیل به یک هدف مهم و یا حتی کسب‌وکار مهم در آینده نه چندان دور خواهد شد:
«آدرس سایت اکثر بانک‌ها ربط چندانی با نام آن بانک ندارد. در این مدت سایت‌هایی که دامین‌شان بین مردم شناخته شده بود و یا دامین راحتی برای حفظ کردن داشتند توانستند برد کنند. ایمان دارم در آینده کسب‌وکارهای ایرانی توجه به دامین خیلی مهم می‌شود و تمامی کسب‌وکارها و شرکت‌های تجاری بزرگ و کوچک روی این مساله کار می‌کنند تا آدرس خودشان را در چشمان مخاطب جای دهند.»
رودکی پا را فراتر می‌گذارد و به یک دایرکتوری فکر می‌کند: «یک دایرکتوری که بعید نیست در قابل سرویس‌ها و پلتفرم‌های مختلف ساخته شود تا آدرس پستی، آدرس اینترنتی و دیگر موارد مهم سایتها را در خود جای دهد و در زمان‌های بحران آن را به مشتریان ارائه دهد.»
آزمون سخت همگانی الکسا
مدیرعامل ایران سئو به ماجرای سقوط الکسای سایتها نیز اشاره می‌کند و باور دارد که در شرایط فعلی، آزمون الکسا برای همه سخت شده و آن را مانند یک کنکور تشبیه می‌کند که سوالاتش برای همه سخت است:
«همه سایت‌های ایرانی با این مشکلات برخورد کردند و اینگونه نیست که بگوییم یک سایت بیشتر از دیگران ضرر کرده است؛ همچنین باید یادمان باشد آمار الکسا در این روزها نمی‌تواند آمار چندان صحیحی باشد. سرورها دقیق کار نمی‌کردند و جستجوهایی وجود نداشت.»
به گفته رودکی برای سایت‌های بزرگ چندان مشکلی در این زمینه پیش نیامده و دیگر سایتها نیز می‌توانند با تولید محتوای یونیک، دوباره به جایگاه قبلی خود برگردند.
آینده برای کیست؟
رودکی برای آینده کسب‌وکارهای ایرانی نگران است اما باور دارد که با اتخاذ تصمیمات درست می‌توان در هر شرایط کار خود را ادامه داد؛ حتی اگر مشکلات سر راه باشند: «کسب‌وکارها روی دومین برندینگ خود فعالیت کنند و سرورهای خود را اگر لازم است به داخل کشور هدایت کنند.»
نبود یک موتور جستجوی فعال و با کارکرد مناسب مانند گوگل قطعا ضربه سختی برای کسب‌وکارهای ایرانی است اما توقف کامل فعالیت‌ها در عصری که گوی رقابت به سرعت دزدیده می‌شود، نیز نمی‌تواند گزاره صحیحی باشد. در واقع می‌توان گفت آینده از آن کسی است که فعالیت خود را درست ادامه دهد و بدون موج سواری و گرفتن القابی چون کاسب تحریم و فیلترینگ و... بتواند خدمات کسب‌وکار خود را تا حد ممکن مانند قبل به مشتریان خود عرضه کند.
